ભક્તિમાં જ શક્તિ

   આ વિષે સૌ પ્રથમ આપણે ભક્તિ એટલે શું અને તેના પ્રકાર કેટલાં તે સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ . ભક્તિ આરાધન છે , સમર્પણ છે , શ્રધ્ધા છે, એકાગ્રતા છે . ભક્તિ ,પ્રભુ પ્રત્યે, સહધર્મચારી પ્રતયે  (આમાં પતિ પત્ની બન્ને આવી ગયા ) ગુરુ પ્રત્યે, દેશ પ્રત્યે, કલા પ્રત્યે વિગેરે પ્રત્યે હોય . સાધારણ રીતે ભક્તિનું જે ચિત્ર આંખે ઉડીને વળગે છે, તે , તિલક-જપમાળા અને ઘરમાં સ્થપાયેલા મંદિરને ગણત્રીમાં  લેવાય છે . ત્યાં બેસીને પૂજા કરનારા કે હમ્મેશ હાથમાં માળા લઇ જાપ કરનારા ભક્ત નથી હોતા . એક વાર્તા ટૂંકમાં જણાવું . એક શેઠ આવા જ ભક્ત હતાં , એક દિવસ એ પૂજામાં બેઠાં હતાં અને તેમને મળવા કોઈક આવ્યું. પુત્રવધૂએ આવનાર વ્યક્તિને જણાવ્યું કે , શેઠ ઘરમાં નથી; ચમારવાડે ગયા છે . પૂજા પત્યા પછી શેઠ-જેમણે  આ સાંભળ્યું  હતું અને ત્યારથી વિચલિત હતાં- તેમને પુત્રવધૂને પૂછ્યું કે પોતે ઘરમાં હોવા છતાં આવનાર વ્યક્તિને આવો જવાબ કેમ આપ્યો ? તો પુત્રવધૂએ કહ્યું," તમે દેહથી તો અહીં હતાં પણ મનથી ચમારવાડે ઉઘરાણી કરવાનું વિચારતાં હતાં " આમાં ભક્ત કોણ ? ! 

   ભક્ત એ ભગ (અહીં ગ ખોડો જોઈએ ) એટલે ભગવાન અને તેની સાથે યુક્ત એટલે કે જોડાનાર--જોડાયેલ-- જે ભગવાન સાથે જોડાયેલી છે તે ભક્ત . ભગવાનમાં આગળ જણાવ્યા તે બધા જ પર્યાયો આવી ગયા . પતિ પત્ની, ગુરુ , દેશ, કલા વિગેરે . મનનું તાદાત્મ્યની વિશેષતા છે . ભક્તિમાં "સ્વ"ને ઓગાળવાનું હોય છે . માળા ફેરવતાં જવું અને ઘરનાં સભ્યોની ચૂક શોધી વઢતા જવું એ જપ નથી કે ભક્તિ-પૂજા નથી . સ્વને ઓગાળી , હૃદયથી જોડાઈ જવાય ત્યારે ભાવ-જગત બદલાય ; સમદ્રષ્ટિ થાય અને તૃષ્ણા છૂટે  . ભક્તિ વિનાની, બાહુબળ કે બુધ્ધિબળવાળી શક્તિ વિનાશિની . ભક્તિ સાથે જ્ઞાનનો સંગમ ન થાય તો વિનાશ વેરે . રાવણ મહાન ભક્ત હતો અને એ ભક્તિ દ્વારા શક્તિ મેળવી, એનો ઉપયોગ ભાઈને લૂંટવામાં અને આસુરી વૃત્તિ બહેકાવવામાં કર્યો. આમ આખા કુટુંબનો અને દેશનો નાશ નોતર્યો ! ; કારણ , એની ભક્તિ જ્ઞાન વિનાની હતી જ્યારે નરસિંહ મહેતા કે મીરાં ની ભક્તિ જ્ઞાન સાથેની હતી .તેથી એ ભક્તિ-શક્તિથી નરસિંહને હરિએ હાથોહાથ  હાર આપ્યો અને મીરા માટેના વિષમાંથી વિષ ખેંચી લીધું . પ્રહ્લલાદની ભક્તિ શક્તિએ નૃસિંહ અવતાર કરાવ્યો ! 

     આમ ભક્તિમાં જ પ્રભુ કે આરાધ્યને પોતાના કરવાની શક્તિ છે .ભક્તિથી જ સન્તોષ શક્તિ  , સહનશક્તિ.સમભાવશક્તિ અને સત્સંગશક્તિ મળે છે . ભક્તના કેવાં ગુણો  કૃષ્ણને - પરમને - પ્રિય છે ,તે , વર્ણવતો આખો 12મો અધ્યાય ગીતાજીમાં છે . એવા ગુણો કેળવી કરેલી ભક્તિથી શક્તિ મળે જ છે .એક અવતરણ મળ્યું છે ," ભક્તિ એટલે પ્રેમ અને તેનાથી લાધતું આત્મજ્ઞાન, બન્નેના સંગમથી ઉત્પ્ન્ન થાય શક્તિ "    અસ્તુ . 

                                                                           16\4\2021